Śpiewnik Niepodległości gg BOOKMOBIx #u 4b ET G O O P5 P E MOBI O @ @ EXTH H d "Śpiewnik Niepodległości i Unknown subject Śpiewnik Niepodległości
Muzyka i słowa: autor nieznany
My się szarży nie boimy, Szarżę oknem wyrzucimy. Albo oknem, albo drzwiami, Te bez gwiazdek i z gwiazdkami.
Bo już dla nas nie ma sztuk Niechaj żyje babski pułk, Niechaj żyje, niechaj żyje Zagórskiej pułk!
Bo już dla nas nie ma sztuk Niechaj żyje babski pułk, Niechaj żyje Zagórskiej pułk!
Nasi dzielni jenerali, Co z okopów uciekali, Uciekali do Krakowa! Niechaj panny bronią Lwowa!
Wiec już dla nas nie ma sztuk Niechaj żyje babski pułk, Niechaj żyje, niechaj żyje Zagórskiej pułk!
Bo już dla nas nie ma sztuk Niechaj żyje babski pułk, Niechaj żyje Zagórskiej pułk!
Tytuł: Pieśń Pierwszej O.L.K.
Muzyka i słowa: autor nieznany
Tekst i muzyka nieznanego autora. Pieśń była nieoficjalnym hymnem Ochotniczej Legii Kobiet. Była to ochotnicza formacja wojskowa polskich kobiet, utworzona pod koniec 1918 roku dla obrony Lwowa przed Ukraińcami. Zarówno Legia, jak i jej hymn były popularne w okresie międzywojennym. Po 1945 roku pamięć o O.L.K. usunięto z oficjalnego nauczania historii. W latach 80-tych XX wieku hymn Legii wydawany był w patriotycznych śpiewnikach drukowanych w „drugim obiegu”.
Nota historyczna
Kiedy w listopadzie 1918 roku wybuchła polsko – ukraińska wojna o Małopolskę Wschodnią[1], lwowianki od pierwszych dni wspierały nieliczne polskie oddziały broniące Lwowa. 29 listopada w ramach lwowskiej Straży Obywatelskiej utworzony został kobiecy oddział. Początkowo była to milicja przeznaczona do zadań pomocniczych – służby administracyjnej, kurierskiej i wartowniczej. Już w grudniu dowództwo obrony Lwowa zmieniło status jednostki, przeformowując ją w oddział wojskowy, skoszarowany, w pełni uzbrojony, umundurowany i zaprowiantowany. Oficjalnie przyjęto wówczas nazwę Ochotnicza Legia Kobiet.
Inicjatorką i organizatorką oraz komendantką Legii była Aleksandra Zagórska (1884 – 1965) – działaczka niepodległościowa, członkini Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego i Polskiej Organizacji Wojskowej. W czasie walk o Lwów 21 listopada 1918 roku poległ jej 14 -letni syn Jerzy Bistchan, gimnazjalista, harcerz, polskie Orlę. Wobec szczupłości sił broniących Lwowa, legionistki często włączały się w walkę na pierwszej linii., odznaczając się wielką odwagą i poświęceniem w boju. Jedną z bohaterek lwowskich walk Legii była Helena Bujwidówna. Ogółem, w czasie obrony Lwowa, przez Legię przeszło około 400 Polek. Do końca 1918 roku 66 z nich zginęło walcząc za swoje ukochane miasto i jego prawo do polskości.
W 1919 roku O.L.K. objęła organizacyjnie cały kraj, rozwijając się do siły pełnego pułku (ok. 2500 ochotniczek). Legionistki nie walczyły jako jedna formacja. Rozdzielano je grupami różnej wielkości po wszystkich odcinkach frontu. W połowie 1919 roku ochotniczki Legii zapisały piękną kartą walcząc w obronie Wilna przed bolszewikami. Dowodziła tam nimi podporucznik Wanda Goertz. Wśród bohaterek O.L.K. możemy wymienić jeszcze między innymi Marię Wittek[2] (pierwsza polska kobieta – generał), kapral Janinę Łada – Walicką z II Ochotniczego Szwadronu Śmierci[3] i sanitariuszkę Janinę Prus – Niewiadomską. Ochotnicza Legia Kobiet została rozwiązana w 1922 roku. Dzięki staraniom weteranek tej formacji w 1928 roku powołano Wojskowe Przysposobienie Kobiet. W latach 30-tych weteranki Legii utworzyły Związek Legionistek, który istniał do wybuchu II wojny światowej.
Analiza tekstu utworu Hymn jest typową wojskową, prostą piosenką marszową o nieco buntowniczej, antyoficerskiej wymowie. Tekst sławi bitność „babskiego pułku” i jego komendantki Aleksandry Zagórskiej. Przypomina też udział O.L.K. w obronie Lwowa. Wspomniana w Hymnie ucieczka „jenerałów do Krakowa” jest figurą poetycką nawiązującą do samotnej walki obrońców Lwowa w pierwszych dniach wojny polsko – ukraińskiej, przed dotarciem odsieczy organizowanej w głębi kraju.
[1] Wojna polsko – ukraińska: od 1 listopada 1918 do 16 lipca 1919 roku, między Rzeczpospolitą Polską wspieraną przez Rumunię a Zachodnioukraińską Republiką Ludową.
[2] Maria Wittek – urodzona w 1899 roku, zmarła w 1997. Pierwsza Polka w historii awansowana do stopnia generała brygady (1991). Dama Orderu Virtuti Militari https://pl.wikipedia.org/wiki/Maria_Wittek
[3] II Ochotniczy Szwadron Śmierci (Dywizjon Jazdy Ochotniczej, Dywizjon Huzarów Śmierci, 1 Dywizjon Huzarów Wojsk Litwy Środkowej). Ochotnicza jednostka polskiej kawalerii utworzona w 23 lipca 1920 roku z weteranów oddziału jazdy majora Jaworskiego i Pułku Jazdy Tatarskiej. Dywizjon walczył w Bitwie Warszawskiej. Nigdy nie poniósł porażki.
Opracował: Piotr Pacak
Muzyka i słowa: autor nieznany
Pod Twoją obronę: wersja wykonana na IX Koncercie Niepodległości „Niepokorne”
Pod twoją obronę uciekamy się, święta Boża Rodzicielko! naszemi prośbami, nie racz gardzić w potrzebach naszych; ale od wszelakich przygód racz nas zawsze wybawiać, Panno chwalebna i błogosławiona. O Pani! o Pani! o Pani nasza! Orędowniczko nasza! Pośredniczko nasza! Pocieszycielko nasza Z Synem swoim nas pojednaj, Synowi swojemu nas polecaj, Swojemu Synowi nas oddawaj. O Pani! o Pani! o Pani nasza! Orędowniczko nasza! Pośredniczko nasza! Pocieszycielko nasza Matko i opiekunko nasza
Pod Twoją obronę Antyfona z łacińskiego: Sub tuum[1]. Wersja zamieszczona w Śpiewniku kościelnym Michała Mioduszewskiego (Kraków, 1838)
Pod twoją obronę uciekamy się, święta Boża Rodzicielko! naszemi prośbami, nie racz gardzić w potrzebach naszych; ale od wszelakich przygód racz nas zawsze wybawiać, Panno chwalebna i błogosławiona. O Pani! o Pani! o Pani nasza! Orędowniczko nasza! Pośredniczko nasza! Z Synem twoim nas pojednaj, Synowi twojemu nas polecaj, Twojemu Synowi nas oddawaj. O Pani! o Pani! o Pani nasza! Orędowniczko nasza! Pośredniczko nasza!
[1]Antyfona (gr. „przeciwgłos”, „naprzemienna odpowiedź”) – w liturgii chrześcijańskiej werset rozpoczynający i kończący modlitwę – najczęściej psalm lub kantyk (pieśń), często zaczerpnięty z Psalmów lub innych ksiąg Pisma Świętego. W Komplecie (Modlitwie na zakończenie dnia) – ostatniej godzinie Liturgii Godzin, występuje modlitwa, która kończy Liturgię Godzin danego dnia, tzw. Antyfona kończąca. Ma ona treść maryjną, zmienną w zależności od okresu liturgicznego: – w okresie zwykłym śpiewana jest Pod Twoją obronę (Sub tuum praesidium), Witaj, Królowo (Salve, Regina) lub dopuszczona w Polsce Bogurodzica, Dziewica; – na czas adwentu oraz Bożego Narodzenia przeznaczona jest antyfona Matko Odkupiciela (Alma Redemptoris); – w okresie wielkiego postu w użyciu jest antyfona Witaj, niebios Królowo (Ave Regina caelorum); – podczas Okresu Wielkanocnego używana jest antyfona Królowo nieba (Regina caeli).
Tytuł: Pod Twoją obronę
Muzyka i słowa: autor nieznany
Najstarsza zachowana modlitwa i pieśń maryjna. Autorzy tekstu, muzyki i polskiego przekładu są nieznani. Pieśń pochodzi prawdopodobnie z III wieku naszej ery. Przetłumaczona u schyłku średniowiecza na język polski, zdobyła przez wieki ogromną popularność, mocno wrastając w naszą kulturę i świadomość historyczną. Towarzyszyła Polakom w najcięższych momentach naszej historii, a szczególną pozycję zyskała w religijnej formacji Konfederatów Barskich[1]. Śpiewano ją w epoce zaborów, w czasie II wojny światowej, a także w stanie wojennym[2] na początku lat 80-tych XX wieku. Pod Twoją obronę była ostatnią publiczną modlitwą księdza Jerzego Popiełuszki[3].
[1]Konfederacja Barska (1768-72) – zbrojny związek szlachty polskiej, utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku w obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej.
[2]Stan wojenny – stan nadzwyczajny wprowadzony na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (niezgodnie z ówczesną Konstytucją) 13 grudnia 1981 roku. Zniesiony 22 lipca 1983 roku.
[3] Jerzy Popiełuszko (1947-84) – polski duchowny rzymskokatolicki, tercjarz franciszkański, kapelan warszawskiej „Solidarności”, obrońca praw człowieka w PRL, zamordowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego. Pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego.
Nota historyczna
Kult maryjny, przyniesiony do Polski razem z chrześcijaństwem, bardzo szybko zdobył sobie niezwykłą pozycję w polskiej religijności i w polskiej kulturze. Jak pisał w Encyklopedii staropolskiej Zygmunt Gloger[1]: „Już pod wyrazem Matka (Encyklopedia staropolska, t. III, str. 199) zaznaczyliśmy wysoką cześć, jaką obyczaj staropolski otaczał niewiastę zamężną i dzietną, nazywaną w rodzinie „panią matką”. Obyczaj ten rdzennie słowiański niewątpliwie spotęgował cześć i miłość dla Matki Boskiej, czyli, jak dawniej mówiono, „Bogarodzicy”, podnosząc te głębokie uczucia do znaczenia kultu narodowego. Aby uczcić Bogarodzicę w najwyższym stopniu, dodawano jej często tytuł Królowej Polski, po łacinie Regina Poloniae”. Matce Boskiej poświęcona była również Bogurodzica – pieśń rycerstwa polskiego, śpiewana między innymi przed bitwą pod Grunwaldem. W XVII wieku pozycja kultu maryjnego w polskiej świadomości kulturowej była już tak szczególna, że wieści o zaatakowaniu przez Szwedów sanktuarium na Jasnej Górze spowodowały wzmożenie oporu przeciwko najeźdźcy w całym kraju – zarówno wśród elit, jak i wśród pospolitego ludu.
Powszechność kultu maryjnego wpłynęła również na wyjątkową pozycję kobiety w szlacheckiej kulturze I Rzeczypospolitej i w ogóle w polskiej kulturze – tak bardzo odróżniającej nas od wszystkich sąsiadów.
Szczególną pozycję kultu maryjnego w Polskiej religijności i kulturze pokazuje wielka popularność. dwóch ikon przedstawiających Najświętszą Marię Pannę – „Czarnej Madonny” z sanktuarium na Jasnej Górze w Częstochowie i Matki Boskiej Ostrobramskiej z Wilna. Oba wizerunki doczekały się niezliczonych wręcz odniesień w naszej kulturze. Ikona jasnogórska to chyba jeden z najczęściej kopiowanych i drukowanych obrazów w historii Polski, była też głównym motywem filmu Pod Twoją Obronę z 1933 r. Matka Boska Ostrobramska znalazła się m. in. w inwokacji do Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Modlitwa Pod Twoją obronę towarzyszyła również Polakom w czasie „nocy zaborów”, w powstańczych zrywach XIX wieku i w tak krwawym następnym stuleciu. Jej publiczne, zbiorowe odmawianie stało się jednym z symboli polskiego oporu przeciwko komunistycznej władzy w czasie stanu wojennego.
Analiza tekstu utworu Pod Twoją obronę jest modlitwą do Najświętszej Marii Panny w intencji wspólnoty (Kościoła). Pierwsza część tekstu jest zawierzeniem losu wiernych oraz pokorną prośbą modlących aby Matka Boska nie odrzucała tej supliki. Druga część to odwołanie się do Najświętszej Marii Panny jako orędowniczki i pośredniczki między wiernymi i Bogiem. Jest to błaganie o pomoc na drodze do Boga. Tekst jest jednocześnie hymnem na cześć Matki Boskiej sławionej jako święta Boża Rodzicielka, Panna chwalebna i błogosławiona oraz pocieszycielka wiernych.
[1]Zygmunt Gloger (1845- 1910) – polski historyk, archeolog, etnograf, folklorysta i kulturoznawca.
Opracował: Piotr Pacak
Muzyka: Aleksander Rodowski (kompozytor domniemany)
Słowa: Franciszek Dionizy Kniaźnin (autor domniemany)
Zgoda Sejmu to sprawiła Że nam wolność przywróciła Wiwat! Krzyczcie wszystkie stany Niechaj żyje Król kochany!
Taka jest narodu wola Za swych braci i za Króla Obywatel każdy wszędzie Życie swoje łożyć będzie
Wiwat Sejm i naród cały! Dziś nam Nieba żywot dały Wiwat! Krzyczcie wszystkie stany Niechaj żyje Król kochany!
Tytuł: Polonez Trzeciego Maja
Muzyka: Aleksander Rodowski (kompozytor domniemany)
Słowa: Franciszek Dionizy Kniaźnin (autor domniemany)
Ten krótki utwór powstał dla uczczenia Konstytucji, uchwalonej 3 maja 1791 roku przez Sejm Rzeczypospolitej (zwany Czteroletnim lub Wielkim). Nie wiemy dokładnie, kto był twórcą. Część historyków domniemywa tutaj Franciszka Dionizego Kniaźnina i Aleksandra Rodowskiego.
Nota historyczna
Krótki, liczący tylko 3 zwrotki, tekst „Poloneza Trzeciego Maja” jest prostym wyrażeniem entuzjazmu z uchwalenia Konstytucji i nadziei, że odtąd jej prawa na trwałe zmienią życie narodu, zjednoczonego we wszystkich stanach ze swoim królem. Zarówno sama Konstytucja, jak i „Polonez” doczekały się niezliczonych odwołań w polskiej kulturze. Przykładem może być „Koncert Jankiela” z „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
Konstytucja 3 Maja
Konstytucja 1791 roku (nazwana później Konstytucją 3 Maja) to jedno z najdonioślejszych wydarzeń naszej historii. Była ostatnią, desperacką próbą ratowania upadającego kraju poprzez pokojową reformę. Nie prostowała wszystkich problemów ustrojowych Rzeczypospolitej, ale oferowała rozwiązanie najgorszych i budowała potencjał dla uporania się w przyszłości z pozostałymi. Konstytucja gruntownie zmieniała ustrój państwa, wprowadzając konstytucyjną monarchię dziedziczną. Jako władzę wykonawczą ustanowiono radę królewską, zwaną Strażą Praw, która miała działać pod przewodnictwem króla. Zniesiona została unia polsko-litewska na rzecz unii realnej i utworzenia państwa unitarnego (pogląd ten kwestionuje część współczesnych historyków), oficjalnie zwanego Rzeczpospolitą Polską.
Konstytucja znacząco ograniczała polityczne immunitety i przywileje szlachty. Zniesione zostało m.in. liberum veto, konfederacje i skonfederowane sejmy. Odebrano prawo głosu szlacheckiej „gołocie” i ograniczono nadmierny wpływ sejmików ziemskich przez zniesienie wiążącego charakteru „instrukcji”. Uporządkowany został system podatkowy, w którym wprowadzono 10-procentowy podatek dla szlachty i 20-procentowy dla duchowieństwa. Po raz pierwszy wyniesiono do roli stanu politycznego mieszczan z miast królewskich, równając ich w tym ze szlachtą. Ogromne znaczenie dla polskiej wsi mogło mieć objęcie chłopów ochroną państwa i ustawowe zniesienie najgorszych nadużyć pańszczyzny. Częścią „ustawy rządowej” była też reforma struktur wojskowych, dająca nadzieję na tak potrzebną odbudowę militarnego potencjału Rzeczpospolitej. Uchwalenie tak radykalnej – jak na ówczesne realia – reformy spotkało się z gwałtownym protestem skupionej wokół hetmanów opozycji, oskarżającej reformatorów o „zamach stanu”. Zawiązała ona Konfederację Targowicką i sprowokowała zbrojną interwencję Rosji. W wyniku przegranej przez Rzeczpospolitą wojny z 1792 roku, Konstytucja 3 Maja została zniesiona, zanim zdążyła mocniej zmienić państwo i społeczeństwo. Pozostawiła jednak ideę pokojowej reformy oraz objęcia prawami politycznymi wszystkich stanów, co w XIX wieku miało doniosłe znaczenie dla społecznych poglądów żyjących w podzielonym kraju Polaków. W II Rzeczypospolitej dzień uchwalenia Konstytucji 1791 roku ponownie stał się jednym z najważniejszych świąt państwowych. Zniesiono je w 1946 roku, a kolejny raz przywrócono w 1990. Od 2007 roku święto to obchodzi się również na Litwie.
Opracował: Piotr Pacak
Pieśń Pierwszej O.L.K. Tekst utworu Informacje o utworze Pod Twoją obronę Tekst utworu Informacje o utworze Polonez Trzeciego Maja Tekst utworu Informacje o utworze